Waarom die voorkeur voor linksom?

Merkwaardig toch dat we bij baansporten een voorkeur hebben om linksom, dus tegen de wijzers van de klok, te gaan.
We dat zijn hardlopers, wielrenners, schaatsers, paarden, honden en zelfs struisvogels. Allemaal dus voortbewogen door spierkracht.
Kijk je naar kunstmatige voortbeweging, zoals bij motor- en autoraces, dan zie je ook vaak circuits die rechtsom gevolgd worden.
Zou het dus met het functioneren van spieren te maken hebben?

Er zijn globaal twee theorieën die de voorkeur voor linksom proberen te verklaren: een historisch-religieuze en een fysiologische.
De eerste gaat ervan uit dat het sinds de oudheid altijd al zo geweest is en dat er daarna geen redenen waren om de bewegingsrichting om te keren.
In de Griekse en Romeinse oudheid zou het te maken gehad hebben met de cirkel van het leven en de cirkel van de dood. De eerste is gebaseerd op de richting die de zon ogenschijnlijk op het noordelijk halfrond aflegt (van links naar rechts in een halve cirkel) en staat ook voor de cirkel van de tijd. Onze klokken lopen ook rechtsom.

Daarentegen loopt de cirkel van de dood de andere kant op, dus linksom.
De wedstrijden in de oudheid om het volk te vermaken waren vaak wedstrijden op leven en dood (zoals het wagenrennen), vandaar dat ze linksom, volgens de cirkel van de dood, gereden werden.
Daarna zouden volgens die theorie alle andere baanwedstrijden in diezelfde richting gehouden worden en die is dus nooit gewijzigd.

De andere theorie benadert onze voorkeur voor linksom meer fysiologisch. Bij de meeste mensen is de linker hersenhelft dominant over de rechter helft. Daarom zijn de meeste mensen rechtshandig en ook rechtsbenig (de linker hersenhelft stuurt o.a. de rechter lichaamshelft aan). De rechter lichaamshelft zou daardoor ook iets meer kracht kunnen leveren dan de linker helft, waardoor de voorkeur voor het nemen van bochten naar links te verklaren zou zijn.

Interessante wetenswaardigheden over het verschil tussen onze linker en rechter hersenhelft zijn te vinden op: www.balancedmind.nl/braintraining/welke-hersenhelft-is-dominanter-links-of-rechts.htm

Als je de verbindingen tussen je linker en je rechter hersenhelft wil verbeteren, is het een goede training om te leren de muis van je computer met de linkerhand te bedienen als je rechtshandig bent (en met de rechter hand voor linkshandigen). Dat is bovendien goed ter voorkoming van RSI-klachten aan je arm of schouder.

Er schijnen tot het begin van de vorige eeuw, vooral in Engeland, ook hardloopwedstrijden rechtsom gelopen te zijn. Maar vanaf de Olympische Spelen van 1908 (toen ook in Londen) werd linksom de regel, omdat de meeste atleten rechtsbenig zijn en het iets sterkere rechter been zo beter als afzetbeen gebruikt kon worden.

Als je te voet of per fiets een rondje aflegt heb je natuurlijk niets te maken met die lichaamsvoorkeur om een bocht te nemen. Dan maakt de richting eigenlijk weinig uit.
Laat je daarbij dan wel leiden door de terreingesteldheid en het weer. Kies bij heuvelachtig terrein een terugweg die gemakkelijker is dan de heenweg (meer bergaf). En als het waait, kies dan je rijrichting zodanig dat je in de tweede helft zo veel mogelijk de wind in de rug hebt. Kijk dus eens met andere ogen naar de richting van je rondje en maak bewust een keuze voor linksom of rechtsom.

En nu wel maar hopen dat de wind halverwege niet gaat draaien…

Raymond Oostwegel
November 2012